24 februari, 2006

Waarom cultuurrelativisme een vies woord is

Maar nog geen taboo.
In de voorbije weken viel hier en daar in de context van de Deense cartoons (of wat had je gedacht) wel eens het woord cultuurrelativist.
Meestal werd het gebruikt om een argument in de kiem te smoren en werd het als een stigma (of zo je wil als scheldwoord) gebruikt. Maar wat is cultuurrelativisme en waarom vinden sommige mensen het nou vies klinken?
Cultuurrelativisme is vooreerst een postmodern begrip. In het postmoderne tijdperk is niets los te denken van zijn omgeving. Waarneming is subjectief en interpretaties nog subjectiever. Cultuurrelativisme is de stelling dat men andere culturen niet zomaar vanuit zijn eigen cultuur kan beoordelen. Elke observatie gebeurt met een bril op en die bril is de eigen cultuur. Die durft de perceptie nogal eens beïnvloeden.

Nu is dat relativisme een probleem.
De mensenrechten, je weet wel, die waarden die wij hier in het westen als heilig beschouwen zijn eigenlijk culturele waarden. Ze zijn bijna rechtstreeks terug te brengen naar het tijdperk van de Verlichting en dus Europees en bij uitbreiding westers (Ze worden in meer (Vrijheid) of mindere (Gelijkheid, Broederlijkheid) ook aanvaard in de Verenigde staten).

Nu voelen we allemaal wel aan dat die mensenrechten waardevol zijn en je trekt ze niet zomaar in twijfel. Maar het zijn cultuurelementen en als dusdanig vatbaar voor misbruik door cultuurimperialisten. Het cultuurrelativisme wijst op dat gevaar.
Omgekeerd kan het cultuurrelativisme misbruikt worden om dictaturen en andere sociale misstanden te vergoelijken.

Zeer vervelend voor elke gemeende of zelfverkondigde wereldverbeteraar die vanuit een gerechtvaardigd doel ( de universele rechten van de mens) ten strijde wil trekken tegen dictators of andersontwikkelende maatschappijen. Hij blijft immers beschuldigbaar van platvloers nationalisme, zeker als er geen consequente lijn in de pogingen tot verbetering van de wereld zitten en de klemtonen en prioriteiten nogal eens willen verschuiven afhankelijk van de politieke en vooral economische context.

Nog vervelender is het voor de Westerse zakenwereld die daardoor niet zomaar de hele wereld kan volbouwen met fastfoodrestaurants, call centers en shopping malls.

Ik hoef waarschijnlijk niet uit te leggen dat ik het vies woord deze weken vooral uit de mond heb horen komen van mensen met (ultra-)liberaal discours (Derk-Jan Eppink bv. om er maar een te noemen).

Meer en meer wordt mij bij overwegingen zoals deze duidelijk dat er ook in onze zelfverklaarde vrije wereld nieuwe taboes zijn of dreigen te ontstaan. Wat is een vies woord anders dan het voorgeborgte van het taboe?

2 opmerkingen:

Anoniem zei

Hey was just rolling thru wanted to let ya know ya got a cool blog here Nice Job.

Anoniem zei

hey

Ben student maatschappelijk werk,we hadden het er ook over in de les. Het is een suuuuper interessant onderwerp!!! ik denk dat ik een gematigd cultuurrelativist ben. Mag je wel oordelen. Wie zijn wij als kleine mensen om te oordelen. Als het gaat om Eur verdrag v.d mensenrechten, zijn er bepaalde grenzen gesteld aan extreem menselijk gedrag, naar mijn onderzoek zijn dingen alsvrouwenbesnijdenis ( gebruik in arabisch afrika) een onrechtstreekse reactie op negatieve contacten, langdurige , invloedrijke inmenging van andere vreemde culturen uit noordelijkere gebieden. De mensen daar reageerden op een extreme manier op deze contacten, kwellingen uit het verleden, het is te vergelijken met het slavernijverleden van de west-indies,...sommigen denken dat ze beter, superieur zijn, hun normen basis maar overal een basis moet zijn!!! Denk hier maar eens een maandje ofzo over na!!!!